• Czy wiesz, że...
    BIUSTONOSZ
    Biustonosz pochodzi od niemieckiego Büstenhalter i jest tzw.
    półkalką – w pierwszej części wynikiem oddania w piśmie niemieckiej wymowy słowa Büste, w drugiej wynikiem przetłumaczenia niemieckiego Halter ‛pojemnik lub inny przedmiot służący do trzymania czegoś’. Bliższy oryginałowi biusthalter nie zdążył się na dobre zadomowić w polszczyźnie, gdy stał się słowem przestarzałym. Rodzimy stanik (od rzeczownika stan) jest zaś słowem mniej precyzyjnym, gdyż oznacza też część damskiej sukni od ramion do pasa. Wśród słów, które przychodzą na myśl, jest jeszcze napierśnik – część kuchennego fartucha albo część zbroi. Różnica między kobiecym a męskim napierśnikiem dobrze ilustruje dawny społeczny podział ról kobiet i mężczyzn.
    Mirosław Bańko
     
  • Łatwo pomylić
    PÓŁKOWNIK, PUŁKOWNIK
    Półkownik to żartobliwe określenie filmu zatrzymanego przez cenzurę i nie dopuszczonego
    do dystrybucji, a więc odłożonego na półkę: „O ile zaś w II Rzeczypospolitej film (w początkach niemy) chętnie sięgał po tematykę powstańczą, to w Polsce Ludowej stała się ona tabu. W Młodości Chopina nie pokazano, od czyich kul giną młodzi uczestnicy listopadowej insurekcji, z filmu o Jarosławie Dąbrowskim wynikałoby, iż powstanie roku 1863 przygotowali rosyjscy oficerowie przy wsparciu niektórych Polaków. Kiedy zaś już w okresie stanu wojennego zostanie nakręcony Szwadron, to na dobrych parę lat podzieli on losy innych «półkowników»” (J. Tazbir, Silva rerum historicarum). Pułkownik zaś to oficer w wojsku, historycznie (a często i współcześnie) dowódca pułku. Dawniej zarówno pułk, jako i pułkownik pisano przez ó, gdyż wyrazy te zostały zapożyczone z języka staroruskiego, w którym miały samogłoskę o, w polszczyźnie wymienioną na ó, a w końcu na u.
    Mirosław Bańko
     
  • To ciekawe
    Życie usłane różami
    Czyli: życie łatwe, wygodne, przyjemne, bez kłopotów. Życie porównujemy do
    drogi, którą idziemy przez świat. Droga usłana kwiatami jest miła i piękna. Nie muszą to wprawdzie być właśnie róże, skądinąd pełne kolców, ale w przenośni kolców się nie uwzględnia. Oczywiście nie sami sobie usłaliśmy tę drogę. Zwykle kwiaty sypią nam pod nogi ci, co pragną naszego zadowolenia. A my łaskawie stąpamy po różach. Ale najczęściej to niestety nie o nas mowa.
    Jerzy Bralczyk
     
Słowo dnia: deprymować

Zagraj z nami!

Chcesz sprawdzić swoją znajomość języka?

Zagraj teraz

Zasady pisowni

7.1. [17] Funkcje litery i
Litera i pełni w ortografii polskiej cztery funkcje:
a) oznacza samogłoskę i – wówczas, gdy stoi w wygłosie lub gdy po niej w zapisie występuje litera oznaczająca spółgłoskę, np. bit [b´it], kijek [k´ijek], kropić [krop´ić], mali [mal´i], migrena [m´igrena], miska [m´iska], nikły [ńikły], pilny [p´ilny], pisać [p´isać], widok [w´idok];
b) oznacza miękkość spółgłoski poprzedzającej samogłoskę wtedy, gdy po niej w zapisie występuje litera oznaczająca samogłoskę inną niż i, np. biel [b´jel], biodro [b´jodro], cierpi [ćerp´jeć], jesi [jeśeń], miasto [m´jasto], wi [w´jeś];
c) może oznaczać głoskę j w wyrazach pochodzenia obcego, np. Deimos [Dejmos], diabetyk [d´jabetyk], koine [kojne], kosmetologia [kosmetolog´ja], magia [mag´ja], magnateria [magnater´ja], Ostia [Ost´ja], parias [par´jas], patriota [patr´jota] oraz po spółgłoskach wargowych miękkich (, , , , ), np. piasta [p´jasta], biada [b´jada], parafia [paraf´ja], wiata [w´jata], miara [m´jara]; w przypadku spółgłosek wargowych miękkich możliwa jest również wymowa bez j – [p´asta, b´ada, paraf´a, w´ata, m´ara]; w każdym spośród wymienionych wypadków spółgłoska występująca przed i ulega zmiękczeniu;
d) oznacza połączenie głoskowe ji, np. epopei [epopeji], heroina [herojina], kodeina [kodejina], koić [kojić], maić [majić], taić [tajić].
 
 
... >>

Zmieniają się czasy,
zmieniają się słowa

Zobacz w Wielkim słowniku W. Doroszewskiego izali, słowo którego już nie ma w użyciu.
Więcej słów

Powiedz to inaczej

Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego